12/03/2025

ΚΡΙΤΙΚΗ + ΤΕΧΝΗ τεύχος 8

Η AICA Hellas κυκλοφόρησε το #08 της σειράς θεωρητικών εκδόσεων Κριτική + Τέχνη, με τίτλο Γυναίκες στην τεχνοκριτική κι ελληνική μεταπολεμική τέχνη σε επιστημονική επιμέλεια από τις Ειρήνη Γερογιάννη και Χάρι Κανελλοπούλου.

Η τεχνοκριτική συνιστά σημαντικό ερευνητικό πεδίο της Ιστορίας της τέχνης ως προς τη σύνδεσή της με την καλλιτεχνική παραγωγή και την επιδραστική σχέση της με το κοινό. Ωστόσο, στην Ελλάδα, ο τεχνοκριτικός λόγος έχει αποτελέσει αντικείμενο περιορισμένης μελέτης, με αρκετές πτυχές του να παραμένουν αχαρτογράφητες. Μία από αυτές αφορά τον λόγο γυναικών τεχνοκριτικών για την ελληνική μεταπολεμική τέχνη.
Ο τόμος αναδεικνύει την επαγγελματική δραστηριότητα έντεκα Ελληνίδων τεχνοκριτικών –των Έφης Φερεντίνου, Ελένης Βακαλό, Έφης Ανδρέαδη, Μαρίας Κοτζαμάνη, Βεατρίκης Σπηλιάδη, Έφης Στρούζα, Ελένης Βαροπούλου, Ντόρας Ηλιοπούλου-Ρογκάν, Πέγκυς Κουνενάκη, Μαρίας Μαραγκού, Μπίας Παπαδοπούλου– κατά τη μεταπολεμική περίοδο, οι οποίες έχουν μια συνεπή και τακτική παρουσία στον περιοδικό Τύπο, συμπεριλαμβανομένων εφημερίδων, περιοδικών, και καλλιτεχνικών εντύπων, καθώς και συχνή ενασχόληση με την επιμέλεια εκθέσεων. Μελετάται τόσο η θέση όσο και η επιρροή των γυναικών τεχνοκριτικών στην καλλιτεχνική παραγωγή στην Ελλάδα, ενώ αναδεικνύεται ο ρόλος τους στην παραγωγή κριτικού λόγου στη χώρα, αλλά και η συμμετοχή τους στη συγγραφή της Ιστορίας της τέχνης του χρονικού αυτού πλαισίου, η οποία ακόμη εκκρεμεί.

Στα κείμενα του τόμου καταγράφονται βιογραφικά στοιχεία των τεχνοκριτικών, καθώς και η τοποθέτηση της πρακτικής τους, ενώ διερευνάται ο χαρακτήρας του λόγου τους σε σχέση με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής κατά την οποία έδρασαν. Προσεγγίζονται, ακόμα, οι επιλογές παρουσίασης και προώθησης των καλλιτεχνών/ιδων στις οποίες προχωρούν, ώστε να διερευνηθεί η ύπαρξη ή όχι ενός συγκροτημένου φεμινιστικού λόγου εντός του ελληνικού πλαισίου και η δυνητική στήριξη γυναικών καλλιτέχνιδων. Τέλος, ιχνηλατείται το εκδοτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εργάσθηκαν οι γυναίκες τεχνοκριτικοί και το οποίο υποδέχθηκε τον τεχνοκριτικό λόγο τους.

Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.

Κριτική + Τέχνη Νο8
Γυναίκες στην τεχνοκριτική κι ελληνική μεταπολεμική τέχνη
Έκδοση της AICA Hellas

Επιστημονική επιμέλεια
Ειρήνη Γερογιάννη (Επίκουρη καθηγήτρια Ιστορίας της σύγχρονης τέχνης στο τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών)
Χάρις Κανελλοπούλου (Ιστορικός τέχνης, επιστημονική υπεύθυνη και επιμελήτρια της Συλλογής έργων τέχνης της Τράπεζας της Ελλάδος)

Περιεχόμενα έκδοσης
Πρόλογος του Προέδρου της AICA Hellas Εμμανουήλ Μαυρομμάτη
Εισαγωγή των επιμελητριών της έκδοσης Ειρήνης Γερογιάννη και Χάριτος Κανελλοπούλου
Πάνος Γιαννικόπουλος (Επιμελητής) / Έφη Φερεντίνου: γεωγραφική μετατόπιση, καλλιτεχνική πρωτοπορία και έμφυλη εκπροσώπηση
Ελευθερία Δελαζάνου (Ιστορικός τέχνης, υποψήφια διδάκτωρ στο τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών) / Ελένη Βακαλό: διερευνώντας την τέχνη με τη «μέθοδο του τυφλοπόντικα»
Εύα Βασλαματζή (Επιμελήτρια εκθέσεων και συγγραφέας) / Αλλά θα συνχίσουμε (sic) αύριο; Σκέψεις γύρω και μέσα από την τεχνοκριτική πρακτική της Έφης Ανδρεάδη στις δεκαετίες 1960-1980
Αναστασία Μιχοπούλου (Ιστορικός τέχνης, υποψήφια διδακτόρισσα Ιστορίας της τέχνης στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης) / Εθνική και έμφυλη ταυτότητα στον τεχνοκριτικό λόγο της Μαρίας Κοτζαμάνη (1938-2012)
Βάλια Παπαστάμου (Ερευνήτρια, εικαστικός και υποψήφια διδακτόρισσα στο τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας) / Βεατρίκη Σπηλιάδη: διευρύνσεις στο κοινωνικοπολιτικό πεδίο της τεχνοκριτικής
Μάρη Σπανουδάκη (Ερευνήτρια και επιμελήτρια εκθέσεων) / Έφη Στρούζα: πορτρέτο μιας ανεξάρτητης επιμελήτριας
Έλλη Λεβεντάκη (Ιστορικός τέχνης, επιμελήτρια εκθέσεων και υποψήφια διδακτόρισσα στο τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών) / Προς μια διδακτική κριτική: το κοινωνικό και ανανεωτικό πρίσμα της Ελένης Βαροπούλου
Γκέλυ Γρυντάκη (Ιστορικός τέχνης) / Τρεις γενιές Ελληνίδων καλλιτέχνιδων κι ένα παράδοξο. Ελληνικότητα, γυναικεία τέχνη και προσωπικός μύθος στη γραφή της Ντόρας Ηλιοπούλου-Ρογκάν
Κώστας Χριστόπουλος (Εικαστικός, Αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Εικαστικών Τεχνών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών) / Μια αφήγηση πολιτικής απομάγευσης: θέσεις και σταθμοί της κριτικογραφίας της Πέγκυς Κουνενάκη
Φαίη Τζανετουλάκου (Δρ. Ιστορίας της τέχνης) / Η Μαρία Μαραγκού για σαράντα συναπτά έτη υπηρετεί την τέχνη από διαφορετικούς ρόλους
Νίκη Παπασπύρου (Ιστορικός τέχνης, επιμελήτρια εκθέσεων και υποψήφια διδάκτωρ στο τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) / Μπία Παπαδοπούλου: μια κριτική της τέχνης στα μονοπάτια της Ιστορίας
Επίλογος των επιμελητριών της έκδοσης Ειρήνης Γερογιάννη και Χάριτος Κανελλοπούλου


Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνείτε στα 210 7257687 και aicahellas2a@gmail.com.